بخش تئاتر ملل جشنواره 27 فجر، به تئاتر کشورهای اسلامی اختصاص یافته است.
حسین مسافرآستانه، دبیر جشنواره امسال، دلیل انتخاب تئاتر از کشورهای اسلامی را کم اطلاعی از اوضاع تئاتر کشورهای همسایه میداند و میگوید: برای اینکه بدانیم در تئاتر کشورهای اسلامی چه میگذرد و یک نمونه از تئاترشان را ببینیم، این بخش طراحی شد.
بخش تئاتر ملل که از سال گذشته به بخشهای جشنواره اضافه شد، امسال میزبان تئاتر از 5 کشور اسلامی است؛ تئاترهای «دختر بودایی»، «در انتظار گودو»، «مویه مادرم»، «رستم و سهراب» و « آزمون سنار».
به گفته محمد اطبایی، مدیر بخش بینالملل جشنواره تئاتر فجر، انتخاب این چند نمایش، روندی دشوار و طولانی را پشت سر گذاشته است؛ چرا که برای هیات انتخاب، کیفیت کارها مهم بوده است: همه میدانستیم که تولید تئاتر در این کشورها به اندازه تولید تئاتر در کشورهای غربی و شرقی نیست و از نظر کمی با تعداد کمی تولید در ارتباط هستیم.
نکته بعدی این بود که ما چگونه میتوانیم به این کارها دست پیدا کنیم؟ به واسطه مشکل بودجه، این امکان نبود که هیات انتخاب به تمامی کشورهای اسلامی اعزام شود. بنابراین با تمامی سفارتهای کشورهای اسلامی در تهران مکاتبه کردیم.
38 اثر از 13 کشور، نتیجه این تلاش بود که به دست هیات انتخاب رسید اما کیفیت آثار به قدری پایین بود که هیات انتخاب در مورد برگزاری این بخش، دچار شک شدند.
اما در آخرین لحظات تعداد قابل ملاحظهای نمایش به جشنواره رسید و 4 نمایش از کشورهای تاجیکستان، افغانستان، سودان و عراق انتخاب شد. البته 2 کار از فلسطین هم در این فهرست جا داشت اما به جشنواره نرسید.
اطبایی میگوید: یکی از این گروههای فلسطینی در رامالله ماند و گروه دیگر نیز بهدلیل آنکه بازیگرانش پاسپورت رژیم اشغالگر قدس داشتند، نتوانستند حضور داشته باشند.
سال گذشته این بخش به تئاتر شرق اختصاص داشت، کشورهای سنگاپور، ویتنام و چین در جشنواره بیست و ششم به اجرای برنامه پرداختند. شاید در مقایسه با سال گذشته میتوان ادعاکرد که این بخش یک قدم به عقب رفته است، اما حسین مسافر آستانه با این نظر مخالف است.
او میافزاید: ما بدون مطالعه میگوییم که این کشورها تئاتر ندارند اما وقتی از نزدیک نمونه کارهای برترشان را میبینیم، متوجه میشویم که آنها چه ویژگیهایی در تئاترشان دارند که میتواند هویت بخش تئاتر یک کشور باشد. اتفاقا تئاتر در کشورهای اسلامی نه به لحاظ کیفیت هنری، بلکه بهدلیل نگاه فرهنگی و سنت تئاتری، ریشه در اعتقادات، باورها و فرهنگی دارد که شناخت آن برای ما بسیار الزامی است.
اطبایی هم معتقد است که اطلاعات کمی درباره تئاتر کشورهای اسلامی وجود دارد. او تصریح میکند: «در یک جشنواره 10 روزه، 5 اثر خوب از 5 کشور اجرا و در کنارش سمینار 2 روزهای برگزار میشود. 10 محقق و پژوهشگر برجسته از سراسر دنیا میآیند و درباره تئاتر این کشورها حرف میزنند. فرصت مغتنمی است؛ فرصتی که تا پیش از این وجود نداشته است.»
مسئولان جشنواره امیدوارند که استقبال خوبی از این سمینارها بشود. قرار است که نتیجه این سمینار و نشستها مکتوب شود. سمینار بررسی تئاتر کشورهای اسلامی در خانه هنرمندان برگزار میشود.